دانشکده داروسازی - معرفی رشته داروسازی

آشنایی با رشته داروسازی

رشته دکترای عمومی یا حرفه ای داروسازیDoctor of Pharmacy (Pharm.D.) شاخه ای از علوم پزشکی است که به منظور رفع نیازهای خدمات دارویی جامعه در سازمانهای خدماتی، اجرایی، آموزشی و پژوهشی مرتبط با ساخت، تامین، توزیع، تجویز و مصرف دارو تاسیس شده است. سالیانه تعداد زیادی دانشجو وارد این رشته میشوند و همزمان دانش آموختگان فراوانی وارد بازار کار میشوند. از این رو بدیهی است که دانشجویانی که هر ساله وارد دانشگاه میشوند، باید آشنایی کاملی با رشته و فضای آموزشی خود داشته باشند.

1. تاریخچه رشته و پیشرفتهای جدید

با توجه به نیاز بشر به درمان بیماریها و همچنین پیشرفت علم شیمی و بیولوژی و همچنین ارتباط تنگاتنگ علوم مختلف و گشوده شدن عرصه برای ارائه روشهای جدید درمانی بااستفاده از داروهای جدیدتر و موثرتر، رشته داروسازی از ابتدای قرن بیستم به عنوان یک رشته مستقل مطرح گردید، که این امر در ایران با استقلال این رشته از رشته پزشکی و تاسیس دانشکده داروسازی در سال 1313 در دانشگاه تهران محقق گردید. به مرور زمان و با توجه به نیاز کشور به استفاده از خدمات داروسازان و همچنین احساس ضرورت برای تدوین برنامه های تحصیلی این رشته، دانشکده های داروسازی دیگری در تبریز، اصفهان، مشهد، اهواز و سپس دانشکده های داروسازی شهید بهشتی، کرمان، شیراز، ساری، کرمانشاه و بعد از آن زابل، زنجان، همدان، یزد و آزاد اسلامی نیز تاسیس گردیدند. برنامه رشته داروسازی به صورت مدون در سال 1361 توسط شورای انقلاب فرهنگی ارائه شد که این برنامه با کمی تغییر در سال 1367 بازنگری گردید و آخرین بازنگری دوره آموزش داروسازی در سال 1384 به تصویب شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی کشور رسیده و جهت اجرا از سال 1385 به دانشکده های داروسازی ابلاغ گردید. در برنامه جدید با توجه به لزوم کسب آموزشها و مهارتهای حرفهای مرتبط با مراقبتهای دارویی و نیز آشنایی بیشتر دانش آموختگان با نقش و مسئولیت داروسازان در صنایع داروسازی کشور، در یک سال پایانی آموزش داروسازی، دوره های طولانی مدت کارآموزی و کارورزی بالینی و بیمارستانی و نیز کارآموزی و کارورزی صنعت پیش بینی شده است. امروزه افزون بر تاسیس دانشکده های داروسازی، هر دانشکده به لحاظ رشد و تحولات عظیم علمی اقدام به تاسیس مراکز تحقیقاتی و با توجه به نیاز جامعه به خدمات تخصصی تر، اقدام به تاسیس و راه اندازی رشته های تخصصی نموده است.

2. ارزشها و باورها

حفظ سلامت انسان و محیط زندگی وی، از حقوق اصلی وی محسوب میشود. در رشته داروسازی نیز با توجه به کاربردهای تعیین کننده آن در تامین سلامت جامعه در راستای تحقق عدالت اجتماعی، بر مد نظر گرفتن این حق اساسی تاکید میشود. دانشمندان مسلمان و ایرانی در شناخت محیط زندگی و داروها پیشقدم بوده اند و این برنامه بر روح حاکم بر فرهنگ غنی ملی در زمینه های اقلیم شناسی و جنبه های اخلاقی به ویژه اخلاق پزشکی تاکید دارد. از این رو در این برنامه بر افزودن اطلاعات، ایجاد نگرشهای لازم، تقویت جنبه پژوهشگری و دستیابی به رازهای آفرینش توجه میشود و تلاش میگردد با به کارگیری شیوه های نو و قدیم تعلیم و تربیت در جهت افزایش قدرت تفکر، استدلال، تصمیم گیری و افزایش توان حرفه ای فراگیرندگان با توجه به نیازهای جامعه و اولویتهای ملی با بهره گیری از فراگیری مداوم گام برداشته شود.

ماموریت اصلی، تربیت دانش آموختگانی است که میتوانند در نظامهای بهداشتی و تامین سلامت، آموزشی، پژوهشی، برنامه ریزی و خدماتی مربوط به داروها انجام وظیفه نمایند. همچنین با استفاده از روشها و تکنیکهای جدید ساخت دارو و ارائه مشاوره، به تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماریها کمک میشود. بطور کلی این رشته بر خلاقیت، نوآوری، کارگروهی و اخلاق حرفه ای تاکید دارد. با تربیت این نیروها است که میتوان به پیشرفت و تامین سلامت امید بیشتری داشت.

3.چشم انداز

در یک دنیای درحال تغییر، تحول و پیشرفت، دانش آموخته گان داروسازی با همکاری سایر شاغلین و متخصصین گروه پزشکی، نقش موثر و کارآمدی در ارتقای سطح علمی در عرصه آموزش و پژوهش و پاسخگویی به نیازهای در حال تحول خدمات بهداشتی جامعه را خواهند داشت. مطابق استانداردهای بین المللی، دکتر داروساز باید جایگاه واقعی خود را در حلقه درمان و حفظ سلامتی جامعه کسب نماید. از این رو امید است که این رشته بتواند با شناسایی و رفع موانع قانونی- اجرایی موجود، در ده سال آینده جایگاه واقعی خود را از لحاظ رفع نیازهای اجتماعی و ایفای نقش موثر در سطح ملی و حتی بین المللی کسب نماید.

4. اهداف کلی

از دانش آموختگان این رشته انتظار میرود اطلاعات عمومی و کافی در جنبه های مختلف علوم دارویی داشته و نیازهای جامعه را در این ارتباط بر طرف نمایند. اهداف کلی این رشته عبارتند از:

برآوردن نیازهای عمومی آموزشی و پژوهشی برای فهم بهتر علم داروسازی و عوامل مرتبط با آن
آشنایی با پژوهشهای علمی و عملی در حیطه علوم دارویی
افزایش آگاهیها و مهارتها در خصوص:
شناخت کامل خصوصیات داروهای موجود در فارماکوپه دارویی کشور
توانایی اداره داروخانه های عمومی و تخصصی، راهنمایی بیماران و مشاوره پزشکان در تجویز و مصرف منطقی داروها در سطح اجتماع و بخشهای بالینی بیمارستانی
ساخت داروها و مواد آرایشی- بهداشتی در حد داروخانه
ساخت داروها و مواد آرایشی- بهداشتی در صنعت
کنترل کمی و کیفی داروها و مواد غذایی و آرایشی- بهداشتی
پیشگیری از سمیت و عوارض جانبی داروها و اطلاع رسانی دارویی
آشنایی با مراجع و رفرانسهای داروسازی و علوم دارویی
توان شناخت و برنامه ریزی برای حل مسایل مرتبط با دارو و سلامت در سطح ملی
آشنایی با فرهنگها و باورهای جوامع گوناگون
تعامل مناسب با امور پژوهشی و آموزشی محیط پیرامون خویش
تحکیم اخلاق حرفه ای

5. نقش دانش آموختگان در جامعه

نقش خدماتی- اجرایی

در داروخانه شهری به عنوان مسئول فنی، که بر حسن اجرای امور نسخه پیچی و راهنمایی متقاضیان خدمات دارویی نظارت دارد، خدمات ارائه نماید.

در داروخانه بیمارستانی به عنوان مسئول فنی، که بر حسن اجرای امور نسخه پیچی و تامین داروهای بخشهای مختلف بیمارستان و راهنمایی متقاضیان خدمات دارویی نظارت دارد، خدمات ارائه نمایند.

نقش خدماتی- مشاوره ای

در داروخانه شهری و بخشهای بیمارستانی، به عنوان مشاوران دارویی پزشکان، پرستاران و بیماران در انتخاب و مصرف صحیح داروها کمک نمایند.
با ارائه اطلاعات صحیح به پزشک و بیمار، موجب کاهش عوارض سمی و جانبی داروها گردد.
در ارائه مقرون به صرفه خدمات دارویی به بیماران کمک نماید.

نقش مدیریتی

در سازمانها و موسسات مرتبط با توزیع دارو به عنوان مدیر فعالیت نماید.
در کلیه امور مربوط به دارو، اعم از ارتباط با کارخانه های داروسازی یا دیگر مراکز تولید دارو، و شبکه های بهداشتی در سطح اجرایی و نظارتی ارائه خدمات نمایند.
در کارخانه های داروسازی بر ساخت و کنترل داروها به عنوان مسئول فنی نظارت نمایند.

نقش پژوهشی-آموزشی

با توجه به اهداف رشته، با مطالعه پیرامونی در خصوص الگوی مصرف داروها و نوع بیماریهای منطقه، به افزایش سطح آگاهی عمومی و بهینه سازی مصارف دارویی در آن منطقه مشخص، کمک نماید.
در بخشهای پژوهشی شامل مراکز تحقیقاتی و همچنین آزمایشگاههای تحقیق و توسعه کارخانههای داروسازی در راستای رفع نیازهای ملی- جهانی ارائه خدمات نماید.