شیمی داروییشیمی دارویی رشته ای است که اصول شیمی و زیست شناسی را بکار گرفته و دانشی می آفریند که در آن ترکیبات درمانی حاصل می گردد. از این رو "شیمی دارویی دان" نه تنها باید یک شیمی دان قابلی باشد، بلکه باید اطلاعات اصولی در علوم زیستی به ویژه بیوشیمی، فارماکولوژی و فارماکوکینتیک داشته باشد.
بر این اساس شاخه اصلی شیمی دارویی به تکوین داروها (Drug discovery)می پردازد که در این شاخه، تسلط به علومی نظیر شیمی آلی، بیوشیمی، فارماکولوژی و بیوفارماسی ضرورت دارد. سنتز داروها، طراحی و ساخت مولکول های جدید، اصلاحات مولکولی به منظور بهینه کردن اثرات دارویی (قدرت، اختصاصیت، اصلاح خصوصیات فیزیکوشیمیایی، بهبود خواص فارماکوکینتیکی) از موارد مهم در این شاخه از علم شیمی دارویی می باشد.
استفاده از نرم افزارهای مدل سازی در این راستا بسیار حائز اهمیت می باشد که شاخه ای به نام Computational medicinal chemistry را به خود اختصاص داده است و متخصصین شیمی دارویی می توانند در این رشته فعالیت نمایند. این موضوع با علم Drug designدر هم آمیخته شده است.
از سوی دیگر آنالیز مواد دارویی و شیمیای شاخه مهمی از شیمی دارویی، می باشد که با بهره گیری از دستگاه های تعیین ساختار همچون NMR، Mass، IRو UVو نیز با استفاده از تکنیک های پیشرفته آن ها، می تواند به تعیین ساختار مولکولی مواد شیمیایی و دارویی بپردازد که این موضوع در پیدایش ترکیبات جدید با منشأ طبیعی بسیار سودمند می باشد.
از سوی دیگر، "شیمی دارویی دان" با بهره گیری از روش های کمی آنالیز نظیر کروماتوگرافی و انواع پیشرفته آن و نیز دستگاه های کمی دیگرنظیر پلاروگرافی، جذب اتمی، پلاریمتری وغیره در کنترل کمی مواد دارویی و تعیین مقدار مواد شیمیایی و دارویی در ماتریکس های مختلف شیمیایی و بیولوژیکی می تواند بسیار تعیین کننده باشد. در واقع شاخه آنالیز در شیمی دارویی، رابطه بسیار تنگاتنگی با صنایع برقرار می نماید که در کنترل کیفی و کمی داروها بسیار مهم آنالیز سودمند می باشد. تکوین روش های جدید آنالیز به منظور تعیین مقدار مواد به منظور جهت مطالعات فارماکوکینتیکی، دوپینگ، کنترل کمی و کیفی داروها، مطالعات پایداری از جمله توانمندی‌های شیمی دارویی می باشد.
آشنایی با تحصیلات تکمیلی و رشته های تخصصی:
این رشته تخصصی در سطح دنیا در قالب دوره های آموزشی-پژوهشی منجر به مدرک Ph.D.ارائه می‌شود، از پایه ترین گرایش های تخصصی داروسازی محسوب می گردد. هدف اصلی در این دوره تربیت متخصصین با دانش قوی شیمی و به ویژه شیمی آلی می باشد، تا با آگاهی از ساختار شیمیایی ترکیبات دارویی و گروه های عاملی فعال موجود در ساختمان آن ها و با کسب مهارت در زمینه تجزیه و تحلیل واکنش های شیمیایی ترکیبات و همچنین ارتباط نوع ساختار شیمیایی آن ها با فعالیت های بیولوژیک بدن انسان، نسبت به طراحی، ترکیب، استخراج و شناسایی مواد موثره دارویی اقدام نمایند.
دستیاران این رشته تخصصی در طول تحصیل از توانمندی های لازم برای کار با ابزار پیشرفته آزمایشگاهی و دستگاه های متعدد آنالیز دارو نیز برخوردار می شوند.
این دوره تخصصی با همکاری سازمان انرژی اتمی در حال اجرا می باشد. در طی این دوره دستیاران با رادیوداروها، روش های شناسایی و سنجش آن ها، روش تولید رادیوداروها و کاربرد رادیوداروها در تشخیص، درمان و یا پیشگیری از بیماری ها آشنا شده و مهارت های مرتبط بابه کارگیری و کار با آن ها را کسب می نماید. به لحاظ ماهیت خاص این دوره تخصصی، دانشجویان با تکنولوژی های پیشرفته مربوط به بکارگیری و تماس با رادیوداروها آشنا می شوند.
فعالیت های آموزشی گروه شیمی دارویی و داروسازی هسته ای:
فعالیت های آموزشی این گروه در دو مقطع شامل دروس دکترای عمومی داروسازی و دوره Ph.D.شیمی دارویی به شرح ذیل ارائه می گردد:
الف) دروس دکترای عمومی داروسازی:
شیمی عمومی (نظری و عملی)
بیوشیمی (نظری و عملی)
فیزیک پزشکی ( نظری)
شیمی تجزیه (نظری و عملی)
شیمی الی ۱ (نظری و عملی)
شیمی الی ۲ (نظری و عملی)
آنالیز دستگاهی 1 (نظری)
آنالیز دستگاهی 2 (نظری و عملی)
شیمی دارویی ۱
شیمی دارویی ۲
شیمی دارویی ۳
رادیوفارماسی
کنترل فیزیکوشیمیائی (نظری و عملی)
ب) دروس دوره Ph.D.شیمی دارویی:
روش های دستگاهی نظری
روش های دستگاهی عملی
شیمی آلی و سنتز پیشرفته
شیمی دارویی پیشرفته ۱نظری
شیمی دارویی پیشرفته عملی
شیمی دارویی پیشرفته ۲نظری
روش های دستگاهی پیشرفته نظری
روش های دستگاهی پیشرفته عملی
شیمی هتروسیکلیک
سنتز مواد دارویی عملی
شیمی فیزیک
شیمی محاسباتی و طراحی دارو
شیمی الی پیشرفته فارماکوگنوزی
